Ludzie.info

Marek Hłasko

Marek Hłasko to jeden z najwybitniejszych polskich pisarzy XX wieku i jedna z najbarwniejszych postaci polskiej kultury minionego stulecia. Twórca takich dzieł jak „Piękni, dwudziestoletni" czy „Ósmy dzień tygodnia" był jednym z najbardziej niepokornych i kultowych twórców lat Polski Ludowej. Nazywano go polskim Jamesem Deanem, stawiano obok Edwarda Stachury i porównywano z Witoldem Gombrowiczem.

Marek Hłasko przyszedł na świat 14 stycznia 1934 roku w Warszawie. Miał trudne dzieciństwo - jego rodzice rozwiedli się, gdy miał zaledwie trzy lata, a w wieku pięciu lat stracił ojca. W czasie II wojny światowej Hłasko przebywał w Warszawie. Po kapitulacji powstania warszawskiego wraz z matką udał się do Częstochowy. 12 lutego 1945 roku Hłasko rozpoczyna przygodę z literaturą - zaczyna pisać pamiętnik. Na początku 1946 roku Hłasko z matką i przyszłym ojczymem zamieszał we Wrocławiu, gdzie chodził do szkoły. Potem przenosi się do Legnicy, gdzie w 1949 roku ukończył szkołę powszechną. W 1951 roku młody pisarz, jego matka i ojczym przenoszą się do Warszawy. Tam Marek rozpoczyna pracę jako kierowca. Coraz poważniej myśli o karierze literackiej.

W 1954 roku Hłasko oficjalnie debiutuje jako pisarz. Jego opowiadanie „Baza Sokołowska" ukazuje się nakładem wydawnictwa „Iskry" w zbiorze „Almanach Literacki". W latach 1955-1958 staje się jednym z największych odkryć polskiej kultury lat 50. Otrzymuje kilka nagród literackich. Pracuje także w redakcji legendarnego tygodnika „Po prostu". W maju 1956 roku ukazuje się książkowe wydanie pierwszego tomu opowiadań Marka Hłaski zatytułowane „Pierwszy krok w chmurach". W 1957 roku powstają aż trzy filmy według jego twórczości - „Ósmy dzień tygodnia" w reżyserii Aleksandra Forda, „Pętla" Wojciecha Jerzego Hasa i „Baza ludzi umarłych" Czesława Petelskiego.

W 1958 roku pisarz opuszcza Polskę i już nigdy do niej nie powraca. Początkowo przebywa w Paryżu, gdzie mieszka w Maison Laffitte i pracuje w „Kulturze". Pisze, a jego opowiadania i teksty są publikowane zarówno po polsku, jak i w innych językach. W 1959 roku wyjeżdża do Tel-Awiwu. W 1961 roku bierze ślub z niemiecką aktorką Sonją Ziemann. Na początku lat 60. mieszka kolejno w Wiedniu, Berlinie Zachodnim, Londynie i w Zurychu. W 1965 roku postanawia rozstać się z żoną. Wraca do Paryża. W lutym 1966 roku wyjeżdża do Hollywood.

W 1969 roku otrzymuje pozwolenie na stały pobyt w USA. Bierze udział w zdjęciach do kolejnego filmu na podstawie swojej twórczości - „Wszyscy byli odwróceni". W drodze powrotnej z planu zdjęciowego zatrzymuje się u znajomego producenta filmowego w niemieckim Wiesbaden. Tam, w nocy z 13 na 14 czerwca 1969 roku umiera. Przyczyną śmierci było przedawkowanie środków nasennych połączone z nadmiernym spożyciem alkoholu. Do dziś nie wyjaśniono, czy to było samobójstwo, czy nieszczęśliwy wypadek. Bardziej prawdopodobna wydaje się jednak ta druga wersja.

Marek Hłasko został pochowany 20 czerwca 1969 roku na Cmentarzu Południowym w Wiesbaden. Po kilku latach jego zwłoki przeniesiono do Polski i 18 listopada 1975 roku spoczęły na warszawskich Powązkach.

Ciekawostki

Powieść Marka Hłaski pod tytułem „Wilki” czekała na publikację 62 lata. Książka powstawała między 1953 a 1955 rokiem. Rękopis został znaleziony we Wrocławiu, w pozostałych po pisarzu archiwaliach. Do druku doszło dopiero we wrześniu 2015 roku.
„Wilk” to historia chłopaka, który mieszka w biednej dzielnicy w latach dwudziestolecia międzywojennego. Środowisko społeczne to głównie złodzieje i bezrobotni, bezustannie szukający okazji do zarobienia kilku groszy. Młody chłopiec, szuka dla siebie szlachetnego wzorca do naśladowania. Śni o lepszym życiu, nie do końca wiedząc, czym to „lepsze życie” ma być.

Twórczość

Powieści
Ósmy dzień tygodnia
Następny do raju
Cmentarze
Wszyscy byli odwróceni
Brudne czyny
Drugie zabicie psa
Nawrócony w Jaffie
Sowa, córka piekarza
Sonata marymoncka
Palcie ryż każdego dnia
Wilki

Opowiadania
Wilk
Szkoła
Złota jesień
Noc nad piękną rzeką
Głód
Dom mojej matki
Robotnicy
Okno
List
Finis perfectus
Dwaj mężczyźni na drodze
Baza Sokołowska
Żołnierz
Kancik, czyli wszystko się zmieniło
Pijany o dwunastej w południe
Odlatujemy w niebo
Pierwszy krok w chmurach
Śliczna dziewczyna
Najświętsze słowa naszego życia
Lombard złudzeń
Pętla
Planktony doktora X, czyli jeszcze jedna powiastka o samotności bohaterów
Stacja
Amor nie przyszedł dziś wieczorem
Namiętności
Port pragnień
Zbieg
Krzyż
Miesiąc Matki Boskiej
Szukając gwiazd
Powiedz im, kim byłem
W dzień śmierci Jego
Umarli są wśród nas
Pamiętasz, Wanda?
Trudna wiosna
Brat czeka na końcu drogi

Wspomnienia
Piękni dwudziestoletni

Zbiór esejów
Listy z Ameryki