Ludzie.info

Sokrates

Sokrates, urodzony w Atenach w 469 roku przed naszą erą, był filozofem greckim, zaliczanym do najwybitniejszych myślicieli starożytnych. Nauczyciel Platona i innych współczesnych mu filozofów. Zdecydowany przeciwnik demokracji jako rządów większości. Nie dbając o zaspokojenie potrzeb materialnych uczył ludzi rozumu, aby przez to doprowadzić ich do cnoty. Przekonany o istnieniu absolutnej prawdy i absolutnego dobra, sądził, że wystarczy wiedzieć, co jest cnotą, aby być cnotliwym, czyli odważnym, opanowanym i sprawiedliwym.

Sokrates uczył bezpłatnie wszędzie tam, gdzie znajdował chętnych do nauki, a właściwie rozmowy. Swoje poglądy szerzył w toku dyskusji, która składała się z dwóch części. W pierwszej, negatywnej, rozmówca miał się przekonać o swojej niewiedzy (słynne „wiem, że nic nie wiem”). Druga część dialogu prowadziła rozmówcę do poznania prawdy. W tej części Sokrates osiągał to, że rozmówca sam wyrażał myśli i sądy zgodne z jego poglądami. Poglądy te najogólniej można zawrzeć w 3 stwierdzeniach: cnota jest dobrem bezwzględnym; wiąże się ona z pożytkiem i szczęściem; cnota jest wiedzą.

W 399 r. p.n.e. Sokrates został oskarżony o „niewyznawanie bogów, których uznaje państwo i wprowadzanie kultu jakichś nowych bóstw” oraz o „psucie młodzieży”. Wyrokiem sądu skazany na śmierć. Uznając, że prawu należy być posłusznym, w dniu wykonania wyroku ze spokojem wypił podaną mu truciznę.

Sokrates nauczał tylko ustnie. Jego poglądy przekazali w swoich dziełach jego uczniowie, z których najwybitniejszym był Platon. I choć Sokrates żył i działał tak niewyobrażalnie dawno, to jego słynne powiedzenie „wiem, że nic nie wiem” przetrwało do dziś.